گزارش از پروانه محمدی ؛ به برخی از افرادی که از مسافرت خارج از کشور می‌آیند، توجه کرده‌اید؟ بعضی از آنها شاید با اینکه چندماه یا هفته در کشورهای خارجی بوده‌اند، بعد از بازگشت لهجه می‌گیرند و می‌گویند ما حرف شما را نمی‌فهمیم و یا با کلمات خارجی جواب ما را می‌دهند؛ همین اتفاق می‌تواند در داخل کشور نیز رخ دهد و با سفر کردن به جاهای مختلف ممکن است از آنها تاثیر بپذیریم و گویش خاص آنها بر ما اثر بگذارد.
* با زبان طبیعت صحبت می‌کنیم
در ابتدا قبل از آنکه دلیل تاثیرپذیری افراد از گویش‌های مختلف را توضیح دهیم، بهتر است طریقه شکل‌گیری لهجه‌های گوناگون کشور خودمان را بدانیم:
در شمال کشور داستان‌ها بیشتر حول و حوالی جنگل و درخت می‌چرخد، همانطور که در کویر به سمت دشت می‌رود.
دکتر امان‌آلله قرائی‌مقدم، جامعه شناس ، درباره چگونگی شکل‌گیری زبان معتقد است : برخی از جامعه شناسان می‌گویند که زبان از طبیعت تاثیر پذیرفته و آب و هوا و دسترسی داشتن به امکانات بر گویش‌ها تاثیر می‌گذارد و به عبارتی دیگر در شهرهایی که بارش برف در آن زیاد است، برای این پدیده جوی ده‌ها لغت دارند، اما در شهرهای جنوبی فقط یک نوع حرف است و همین اتفاق برای سایر شهرها می‌افتد.
*** زبان ساده را بیشتر می‌فهمند
زمانی که زبان شکل گرفت، هر قومی برای ارتباط برقرار کردن باهم به گویش خاص خود رسیدند و لهجه‌ها از ساده به پیچیده به وجود آمد.
ناهید 35 ساله مقاله‌نویس درباره تاثیر سادگی زبان بر یادگیری می‌گوید: وقتی زبانی ساده و به زبان رسمی نزدیکتر باشد، یادگیری و تاثیرپذیری از آن بیشتر می‌شود، چرا که متوجه می‌شویم که چه می‌گویند و بعد از چندین بار صحبت کردن امکان دارد به لهجه آن متمایل شویم.
* اقلیت بر اکثریت پیروز می‌شوند
زمانی که زبان ساده باشد، راحت‌تر می‌توان از آن تاثیر پذیرفت. این مورد زمانی بیشتر جلوه‌گری می‌کند که اکثریت از گویش خاصی استفاده کنند! انسانها در جمع زندگی می‌کنند و از هم تاثیر می‌گیرند که اکثر اوقات اقلیت در تعداد زیاد افراد حل می‌شوند، مگر اینکه آن تعداد کم از اراده بالایی برخوردار باشند.
زهرا 25 ساله خانه‌دار درباره تاثیر اکثریت بر اقلیت معتقد است: وقتی جمعیت عده‌ای زیاد باشد، از آن به نفع خود استفاده می‌کنند و افراد را مجبور به استفاده از لهجه خود می‌کنند، به یاد دارم که سربازی از شما در جنوب کشور از اهالی بوشهر است به یکی از شهرهای آذری زبان رفت و زبان آنها را متوجه نمی‌شد، آنها هم با گویش رسمی صحبت نمی‌کردند که بفهمند و با این کار می‌خواستند او را به صحبت کردن به زبان آذری علاقمند کنند.
* اتحاد، استحکام را با خود همراه می‌کند
زمانی که اکثریت از لهجه خاصی استفاده کند، ممکن است تعدادی هم از آن تاثیر بپذیرند، اما برخی افراد به علت برخورداری از استحکام بالا از محیط اطرافشان تاثیری نمی‌گیرند.
علی 29 ساله کارمند درباره استحکام ارتباطات در برخی اقوام می‌گوید: ما در منزل و بین دوستان با گویش خود صحبت می‌کنیم، اتحاد بین مان زیاد است، البته دوستان دیگری هم دارم که در هرجایی باشند فقط از لهجه خود استفاده می‌کنند.
قرائی مقدم درباره اتحاد و یکپارچگی که بین اقوام مختلف وجود دارد، می‌گوید: تاثیرپذیری از محیط اطراف بستگی به نوع اقوام دارد، بعضی از آنها به دلایل گوناگون اعم از محیطی، آب و هوایی، پیوستگی خاصی که بین خود دارند، احساس نزدیکی به هم کرده و اگر مهاجرت کنند، کمتر از اطراف خود تاثیر می‌پذیرند.
* کلاس گذاشتن و تاثیرپذیری گویش
افرادی هستند که پیوند محکمی بین خود و دیگر هم‌زبانش احساس می‌کنند، اما از سوی دیگر عده‌ای معدود هم وجود دارند که گویش خود را حقیر می‌‌دانند و برای کلاس گذاشتن از لهجه خود فاصله گرفته و سعی می‌کنند به زبان رسمی کشور که بیشتر در تهران استفاده می‌شود، صحبت کنند.
عارفه 40 ساله خانه‌دار درباره کمرنگ شدن لهجه‌ها می‌گوید: من از عرب‌‌زبان‌های خوزستان هستم، در میان ما تعدادی وجود دارند که بچه‌های خود را به زبان رسمی پایتخت بزرگ می‌کنند، چون فکر می‌کنند کلاس بالایی دارد!
این جامعه‌شناس درباره تاثیر کلاس گذاشتن بر محو شدن گویش معتقد است : انسانها برای تکامل به دنیا می‌آیند و برای آن هم با هم رقابت می‌کنند و اگر احساس کمبود کنند، ناخودآگاه به سمت چیزهایی که به آن تعلق ندارند کشیده می‌شوند که لهجه هم می‌تواند در این راستا باشد؛ اما باید درک کنیم و بدانیم به کسانی که با گویش‌های مختلف صحبت می‌کنند، حتی اگر بسیار سعی هم کنند، نمی‌توانند شخصیت خود را تغییر دهند.
* گویش‌های مختلف به جامعه زیبایی می‌دهد
گلستان با گلهای زیاد است که معنا پیدا می‌کند، اگر در یک گلستان تنها یک گل وجود داشته باشد، معنی خود را از دست می‌دهد و کشور هم با لهجه‌های گوناگون خود و تنوعی که ایجاد کرده، می‌تواند برای افراد سایر کشورها جالب و جذاب باشد و هر عاملی اعم از کلاس گذاشتن و غیره نباید برخی از افراد را از اصالت خود دور کند.