پادکست (Podcast) را اینگونه تعریف می کنند: فرایند استفاده از فایل های صوتی (یا تصویری) برای ارسال اطلاعات سایت (که همان خوراک خبری است) به شنونده دیجیتال. در حقیقت خبرنامه چند رسانه ای. تفاوت اصلی پادکست با وبکست (Webcast) که پخش از طریق وب است، همین ماهیت آنلاین است.
به این معنی که در وبکست، مانند یک رادیو یا تلویزیون اینترنتی و یا سایت هایی مانند یوتیوب، فرایند دریافت اطلاعات بر اساس فناوری جریان سازی در لحظه (Real-Time Streaming) است که می توان آن را به نوعی جریان غیر منقطع لحظه به لحظه اطلاعات نامید یعنی شما باید برای دریافت اطلاعات به طور پیوسته با شبکه در ارتباط باشید و محتوی رسانه ای را در هنگام پخش مشاهده کنید؛ حال یا پخشی که غیر زنده است، مانند سایت های اشتراک فایلی مثل یوتیوب، و یا پخش زنده ، مانند رادیوها یا تلویزیون های اینترنتی. در هر حال، تنها راه دریافت اطلاعات برای شما، آنلاین بودن است و با قطع ارتباط با شبکه، محتوی رسانه ای دریافتی نیز قطع می شود. اما در پادکست، اطلاعات به صورت قابل دانلود در اختیار شما قرار می گیرد و در نوع صوتی آن که امروزه پادکست بیشتر اشاره به آن دارد، فایلی صوتی، اغلب با فرمت MP3، برای دانلود در دسترس قرار می گیرد و شما می توانید با انتقال آن به MP3 Player یا iPod به آن گوش دهید – پادکست ویدئو را ویدئوکست یا ودکست می نامند (Videocast or Vodcat) – به این ترتیب مهمترین مزیت پادکست در برابر وبکست همان کنترل بیشتر شنونده (یا بیننده) بر محتوای قابل دریافت است؛ یعنی شما می توانید به سادگی تعیین کنید که کدام بخش را در چه زمان و مکانی می خواهید گوش کنید (یا ببینید)، در حالی که در وبکست و خصوصا در وبکست های تجاری (مانند آنچه که در تلویزیون ها و رادیوهای اینترنتی دیده می شود)، عملا کنترل در دست ناشر رسانه است و نه بیننده و امکان دانلود و یا جلو و عقب بردن آن وجود ندارد. به همین علت، از آنجا که پادکست بیشتر از سوی کاربر قابل کنترل است، نسبت به وبکست کمتر از آن استفاده تجاری می شود.
نام پادکست که از سال ۲۰۰۴ به طور جدی بر سر زبان ها افتاد، از ترکیب نام iPod، دستگاه پخش موسیقی اپل، و عبارت Cast به معنی پخش کردن و به جریان انداختن به وجود آمده است. البته از لحاظ تاریخی قدمت پادکست و وبکست، به دهده ۹۰ میلادی و دوران شکوفایی کامپیوتر های شخصی باز می گردد.
به این ترتیب مهمترین مزایا و ویژگی های پادکست به این شرح است:
پادکست قابل دانلود است و می توان آن را در هرجایی گوش داد (یا دید).
پادکست را می توان در هر لحظه متوقف کرد، آن را جلو و عقب برد و یا به طور کامل قطع کرد، بدون اینکه نگران ازدست دادن آن بود.
پادکست ها را می توان به طور روزانه، از طریق نرم افزارهایی که Podcatcher نامیده می شوند به روز کرد و از آخرین پادکست ها اطلاع حاصل کرده و آن ها را دانلود کرد.
پادکست را هر کسی به راحتی می تواند تولید کند و در اختیار دیگران قرار دهد؛ اما در وبکست این کار کمی دشوار تر، و عملا در عدم حضور سایت هایی مانند یوتیوب، غیر ممکن است.
منبع: فارسی نت ورک